استردادِ مالیات بر ارزش افزوده: مروری بر تجارب برخی کشورها و ارائه راهکار برای ایران

یکی از حوزه های مشکل آفرین در اجرای مالیات بر ارزش افزوده، بازپرداخت (استرداد) مالیات است. تجربه اجرای مالیات بر ارزش افزوده در بسیاری از کشورها حاکی از آن است که استردادِ اعتبارات، پاشنه آشیل نظام مالیات بر ارزش افزوده است. این امر منبع تنش میان مراجع مالیاتی و مؤدیان است و در برخی از کشورها منجر به اتخاذ تدابیر پیچیده ای شده است که بطور قابل ملاحظه ای عملکرد سیستم مالیات بر ارزش افزوده را تضعیف نموده است. به نظر مراجع مالیاتی، کثرت درخواستهای تقلّبی اغلب دلیل اصلی تأخیر در پرداخت استردادها است. رسیدگی به درخواستها در اغلب سازمانهای مالیاتیِ کمتر توسعه یافتۀ دنیا فرآیندی زمان بر و پرهزینه است که منجر به تعویق درخواستهای استرداد و افزایش نارضایتی آن دسته از مؤدیانی می شود که به این ترتیب از سرمایه کاریشان محروم شده اند. در مقابل، بیشتر سازمانهای مالیاتی کارآمد و اثربخش در قالب بخشی از راهبرد گستردۀ تمکین مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای اصول مدیریت ریسک با تقلّب در درخواست استرداد مقابله می‌کنند. پژوهش حاضر در چارچوب یک مطالعۀ تطبیقی به بررسی تهدیدهای مرتبط با استرداد مالیات بر ارزش افزوده و رویکردهای مقابله با این تهدیدها می پردازد.